گردشگری استان چهارمحال و بختیاری

با طي مسافت 15 كيلومتر از شهركرد، حيات وحش باور نكردني اين منطقه قابل مشاهده است و مسافراني كه مسير شهركرد - اصفهان را طي مي كنند در كنار جاده مناظر بي بديلي از اين پارك وحش ديدني را مشاهده خواهند كرد.

علاوه بر حيات وحش و آب و هواي معتدل، دره هاي زيبا همچون "پاچفت" و "بستان شير" مامني خواهند بود براي مسافراني كه مي خواهند به دور از هياهوي شهر ساعتي در آرامش بياسايند.

براساس بررسيهاي انجام شده پوشش گياهي منطقه شامل 20 تيپ گياهي است كه تقريبا در تمام آنها گونه هاي مختلف گون و برخي از گندميان ديده مي شود، در اين بررسيها 252 گونه متعلق به 52 تيره شناسايي شده كه تعداد كمي از آنها يكساله و اغلب چند ساله علفي هستند

مجموعه پارك ملي تنگ صياد با مساحت 27 هزار هكتار در 15 كيلومتري شهركرد واقع شده است.

پارك ملي تنگه صياد در استان چهارمحال و بختياري بين N3205 الي N3220 عرض شمالي و E5055 الي E5110 طول شرقي واقع شده است.مساحت آن درحدود 27244هكتار مي باشد.

پوشش گياهي: انواع گندميان ,‌ گون,‌ دم اسبيان ,‌كنگر ,‌ريواس, آويشن ,‌بابونه ,‌ شاه تره ,‌بارهنگ,‌ رازيانه,خاكشير, كاسني, شيرين بيان ,‌ بادام كوهي , مو وحشي,‌ انجير وآلبالوي كوهي .

پستانداران : كل و بز , قوچ و ميش ,‌ ‌پلنگ ,‌ كفتار ,‌روباه ,‌ شغال ,‌ گرگ ,‌ گربه وحشي .

پرندگان : كبك دري ,‌كبك,‌ تيهو,‌ باقرقره ,‌ عقاب , قرقي,‌ سارگپه ,‌ دال,‌ شاهين .

خزندگان : انواع مارها و ‌لاك پشت

تاریخ تاسیس منطقه از ابتدا تاکنون
اين منطقه در سال 1349 از طرف شوراي عالي شکار باني و نظارت بر صيد به عنوان منطقه شکار و تير اندازي ممنوع اعلام گرديد . در سال 1352 با تصويب شوراي عالي حفاظت محيط زيست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام و در سال 1374 نيز حدود 4372 هکتار از قسمت مياني آن تبديل به پارک ملي شد.
 

موقعیت عمومی منطقه
از نظر تقسيمات کشوري محدود منطقه قسمتهايي از بخش شرقي شهرستان شهرکرد و بخش غربي شهرستان بروجن و كيار را در بر مي گيرد  و فاصله آن تا مرکز استان 15 کيلومتر مي باشد.
 

وسعت منطقه
منطقه تنگ صياد ناحيه کوهستاني و مرتفع با مختصات ´ 59 و °50 تا ´9 و°51 طول شرقي و´31 و°32 تا ´17 و°32 عرض شمالي و حدود 27000 هکتار مساحت دارد
5-ویژگی و سیمای عمومی منطقه( شامل وضعیت توپوگرافی , چشم انداز, پو شش گیاهی وگونه های شاخص گیاهی , وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها )
 

اقليم منطقه 
بر اساس دو اقليم نماي آمبرژه و دومارتن اين منطقه در قلمرو اقليمي خشک و نيمه خشک و بر اساس تقسيم بندي انجام گرفته توسط دانشگاه اصفهان داراي آب و هواي نيمه مرطوب و معتدل با زمستانهاي سرد مي باشد . ميانگين دراز مدت بارندگي سالانه در منطقه 424 ميلي متر( حداکثر 625 و حداقل 170 ميلي متر) و ميانگين سالانه دما در بخش هاي مختلف منطقه مورد مطالعه از 6/8 تا 6/10 درجه سانتي گراد برآورد شده است . حداکثر ، ميانگين و حداقل روزهاي يخ بندان 151 ، 122 ، 105 روز بوده است که حداکثر آن در دي ماه با 5/28 روز مي باشد. ميانگين رطوبت نسبي در منطقه 45 درصد است که بين 11 درصد در خرداد تا 94 درصد در دي ماه تغيير مي کند .
 

منابع آب  
مورفولوژي و زمين شناسي خاص منطقه تنگ صياد موجب ايجاد آبراهه هاي متعدد نسبتا بزرگ و کوچک (در حدود هفتاد آبراهه ) شده است که وسعت آنها کمتر از يک کيلو متر مربع تا بيش از 60 کيلو متر مربع و طول آنها کمتر از يک کيلومتر تا بيش از 13 کيلومتر تغيير مي کند . اين آبراهه ها کاملا فاقد جريان پايدار و دائم بوده ، فصلي و بعضا سيلابي هستند . متوسط جريانهاي سطحي آبراهه ها در کل منطقه بين 5/24 تا 5/21 ميليون متر مکعب در سال تخمين زده شده است.42 دهنه چشمه نيز در اين منطقه وجود دارد که 38 دهنه آن داراي آبدهي دائمي و 4 دهنه نيز فصلي هستند از جمله اين چشمه ها مي توان به چشمه هاي آبشر شر، ريزاب ، سنگ سفيد و بيدخل اشاره نمود.
 

پوشش گياهي 
20 تيپ گياهي و252 گونه گياهي متعلق به 52 تيره که حدود 30 گونه انحصاري ايران مي باشد در منطقه جمع آوري و شناسايي گرديده که نشان دهنده اهميت اين ذخيره گاه ژنتيکي و حدود 70 گونه داراي ارزش گياهي مي باشند.شاخص ترين گونه ها به قرار زير است.
گونAstragalus myriacanthus- گون A.susianusكرك Cousiniatenuiramulaجاز      scoriola  orientalis 
 

گونه هاي جانوري 
تا کنون در منطقه مذکور 24 گونه پستاندار از  19 جنس متعلق به 14 خانواده ، 70 گونه پرنده از 54 جنس متعلق به 35 خانواده ، 26 گونه خزنده و 4 گونه دو زيست شناسايي شده است.
بين پستانداران منطقه 4 گونه در طبقه بندي IUCN از گونه هاي در معرض انقراض آسيب پذير وجود دارد و برخي پستانداران منطقه شامل : 
کل و بز: Capra aegagrus ، قوچ و ميش: Ovis  orientalis isphahanica
پلنگ:  Panthera pardus  ،   روباه Vulpes vulpes  ،  گربه وحشي : Felis catus ،  
پرندگان حمايت شده موجود در منطقه حدود 17 %     گونه هاي پرندگان منطقه را شامل  مي شوند از انواع پرندگان مي توان به موارد ذيل اشاره نمود:
کبک دري:Tetragullus caspicus ، عقاب طلايي :Aquila chrysaetus   
کبک :  Alectoris chukar
از انواع خزندگان :
لاک پشت برکه اي خزري: Mauremys caspica  آگاماي اليويه : Trapulus ruderatus ruderatusمار پلنگي :Coluber ravergeiri ravergieri
واز انواع دو زيستان :
قورباغه معمولي : Rana  ridibunda  ridibundaوزغ معمولي: Bufo bufo
 

راههاي دسترسي 
جاده آسفالته بروجن – شهرکرد ، جاده آسفالته فرخشهر ، جاده قديم دهنو ، جاده هاي حاشيه منطقه و جاده جيپ رو احمد آباد ، جاده جيپ رو  بستان شير و جاده جيپ رو تنگ صياد ، جاده هاي داخلي منطقه مي باشند.
 

جاذبه های اکوتوریستی
تنوع گونه هاي گياهي  منطقه ، وجود چشم اندازها و مناظر متنوع و بديع که حاصل وجود اکوسيستم کوهستان مي باشد تفريحات فيزيكي پر تحرك مانند كوه نوردي،صخره نوردي،شكار تفريحي، همچنين چشمه هاي دائمي ، تماشاي حيات وحش ، دسترسي آسان به جاده آسفالته ، نزديکي به مرکز استان و استان اصفهان از قابليت هاي منطقه از نظر گردشگري مي باشند.
 

وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی
منطقه تنگ صیاد عاری ازوجود مناطق مسکونی در داخل خود می باشد اما در حاشیه و پیرامون آن شهرها و روستاهائی وجود دارد که از آن جمله : شهر فرخشهر در شمال منطقه ، روستای ایرانچه در غرب و روستای دهنو در جنوب از مراکز مسکونی هستند که در حاشیه منطقه قرار دارند و روستای دستگرد ، سورک و شهرسفید دشت نیز با فاصله از منطقه ازدیگر مراکز مسکونی هستند که تنگ صیاد از وجود آنان تحت تاثیر قرار میگیرد . تاثیراتی چون : چرای دام ، توسعه شهر و روستا ، دسترسی آسان جهت تعرض و یا تخلف در منطقه  ، شکار غیرمجاز و زنده گیری حیوانات ، تقاضای برداشت شن وماسه ، سنگ ، گیاهان علوفه ای و… نمونه هائی از این تاثیرات است
تنگ صياد تنها 6/1درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده است ولي به دلائل متعدد و منحصر به فرد بودن منطقه يكي از بهترين مناطق تحت مديريت سازمان حفاظت محيط زيست ميباشد كه باروند رو به جلو به جايگاه اصلي خود نزديك و نزديكتر شده و يكي از قطبهاي اصلي و مهم استان در برنامه ريزيها و مسائل كلان اقتصادي ، گردشگري و اجتماعي قرار خواهد گرفت . ولي متاسفانه به دليل همين ويژگيها مورد هجوم و تهديد انواع و اقسام عوامل توسعه اي از جمله ، توسعه روستائي ، شهري ، صنعتي ، كشاورزي ، معدني ، شكار غير مجاز ، تفريح و تفرج ، تقاضاي آب ، شن و ماسه و سنگ و . . . قرار دارد
از جمله اين ويژگيها مي توان به :
1- موقعيت استقرار تنگ صياد : تنگ صياد با قرار گرفتن در ميان دو شهرستان مهم استان يعني شهركرد و بروجن و حاشيه جاده شهركرد ، اصفهان ، بروجن از موقعيت دسترسي راحت ، سريع و كم هزينه براي سرمايه گذاران بر خوردار است
2-  وجود خطوط انتقال حامل انرژي ، عبور خط كابل نوري مخابرات ، خطوط انتقال گاز ، خطوط انتقال برق فشار قوي
3-  عبورجاده دسترسي مناسب از حاشيه منطقه در واقع به عنوان مرز منطقه
4-  نزديكي به دو قطب مهم اقتصادي همچون فولاد مباركه ، ذوب آهن اصفهان و استان اصفهان
5-  وجود مراتع و پوشش گياهي بسيار غني در مقايسه با مناطق آزاد
6-  وجود زمين هاي مسطح در كنار جاده شهركرد ، بروجن و پيرامون منطقه و تقاضاي احداث كارگاههاي توليدي و صنعتي ، طرحهاي كشاورزي و باغداري
7-  وجود پتانسيلهاي بالقوه شن و ماسه و سنگ و تقاضاي برداشت
8-  نزديكي به مركز استان و تقاضاي فراوان استفاده تفريحي از منطقه به واسطه وجود گياهان و گلهاي وحشي و وحوش منطقه كه تا حاشيه جاده اصلي قابل روئت هستند.

از جمله عوامل و ويژگيهاي مهم تنگ صياد بوده كه منحصر به فرد بودن اين منطقه را توجيه مي كند.
همان گونه كه در نقشه مشاهده مي كنيد بيش از 60 مورد عوامل مختلف موجود كه به وسيله دستگاه موقعيت ياب برداشت گرديده در پيرامون منطقه مستقر مي باشند كه شامل : مزارع ، روستا ، شهر ، دامداري ، مرغداري ، شهرك و ناحيه صنعتي ، كوره آجر پزي ، خوراك دام ، كارواش ، تيرچه بلوك ، شن شوئي ،سد ، گلخانه ، تاسيسات ادارات و دستگاههاي مختلف مي باشند كه چنانچه هر كدام به تنهائي تقاضائي از منطقه داشته باشند ديگر منطفه اي نخواهد ماند .بنابراين به حق مي توان گفت تنگ صياد جزيره اي در ميان امواج توسعه قرار گرفته است .

تعارضات مهم منطقه
دامداری در منطقه یکی از پتانسیل ها و ارزشهای تنگ صیاد استفاده از مراتع آن در فصل چرا در قسمت حفاظت شده آن است که با برآورد حدود دوازده هزار واحد دامی چرای صد روزه را در قالب 60بهره بردار هر ساله به انجام می رسانند . متاسفانه حضور این تعداد دامدار درمنطقه هرچند در جهت تولید پرو تئین و ایجاد اشتغال نقش اساسی ایفا میکنند لیکن با حضور شبانه روزی در منطقه علاوه بر ایجاد مانع در جهت ایجاد منطقه امن ، باعث بروز مشکلاتی چون : انتقال بیماریهای مشترک بین دامهای اهلی ووحشی ، محلی برای تخلف و زنده گیری حیات وحش ، ایجاد مزاحمت برای وحوش از طریق سگ های گله ، برهم زدن آرامش وحوش با رفت و آمدهای پی درپی  و… می شوند.
وجود مستثنیات در داخل مناطق چهار گانه با کاربری کشاورزی منع قانونی ندارد بر همین اساس نزدیک چهل مورد مستثنیات مردمی با مساحتی بالغ بر ششصد هکتار وجود دارد که تقریبا در کلیه قسمت های منطقه دارای پراکندگی هستند . این تعداد مستثنیات که معمولا به صورت مشاع بوده و بهره بردارانی بیش از تعداد مزارع دارند مشکلاتی را همواره با خود دارند که محل اختفای متخلف ، تعرض به منابع ملی ، زنده گیری و تله گذاری ، رفت و آمد و… از آن جمله اند . به همین منظور با تلاشهای به عمل آمده تعدادي این مزراع که در نقاط میانی و حساس منطقه قرار داشتند با همکاری مالکین خریداری و آزاد گردید تا هم درجهت بهبود حیات وحش منطقه و هم در جهت تعیین منطقه امن گامی اساسی برداشته شده باشد .
 

تجهیزات و امکانات
منطقه تنگ صياد با وجود پاسگاههاي ثابت فرخشهر ، ايرانچه ،بستان شير و آب شر شر ، كورچي و بيد خل با كليه امكانات لازم و در خور  به صورت شبانه روزي مورد حفاظت قرار مي گيرد.